Бикчантаева Амина Ахметовна

Әминә Бикчәнтәева
(1913-1986)

ӘМИНӘ БИКЧӘНТӘЕВА
(Амина Бикчантаева)
БИКЧАНТАЕВА АМИНА АХМЕТОВНА
(1913-1986)
(Әминә Әхмәт кызы Бикчәнтәева)
Детская писательница

Биография

• Родилась 26 января 1913 года в Казани в семье рабочих.
• Закончив семь классов и педагогические курсы несколько лет преподавала в школе Бишбалтинской Свободы Казани.
• 1934—38 годы - закончив с отличием отделение татарского языка и литературы Казанского педагогического института:
  • литературный сотрудник в газеты «ЯШЬ ЛЕНИНЧЫ (Юный Ленинец)»
  • преподаёт в школах Актанышского и Буинского районов Татарской АССР
  • редактор детских передач в Комитете по радиовещанию Татарской АССР
• 1939-45 годы - работа в учебных заведения Зеленодольска.
• 1945—47 годы - воспитатель общежития Казанского химического завода имени В.В.Куйбышева.
• 1952—55 годы - библиотекарь в школах Казани и редактор молодёжной редакции Таткнигоиздата.
• С 1958 года - профессиональный писатель.

Әминә Бикчәнтәева бөтен гомерен һәм иҗади сәләтен балалар тәрбиясенә багышлаган язучы. Ул 1938 елда яза башлый. Кече яшьтәге балаларга адресланган «Бүләк» исемле беренче шигъри китабы 1940 елда басылып чыга. Хәзер ул — ике дистәгә якын шигырь һәм проза китаплары авторы. Шигырьләрендә ул, күбесенчә, нәниләр турында яза, балалар бакчасында тәрбияләнүчеләрнең, әле беренче елларын гына мәктәпкә килгән укучыларның көндәлек тормыш эпизодларын, уеннарын, үзара мөнәсәбәтләрен шигъри җанландырып, яшь буын тәрбиясенә бәйле күп кенә мөһим мәсьәләләрне күтәрә. Аның шигырьләре балаларны үзара һәм өлкәннәргә карата әдәпле, итагатьле булырга өйрәтәләр, әйләнә-тирә табигатьне кадерли һәм саклый белергә өндиләр.

Ә. Бикчәнтәева — «Ана йөрәге» һәм «Мин аңлыйм сине» исемле повестьлар авторы. Яшүсмерләр тормышы материалына нигезләп язылган һәм шул ук балалар тәрбиясе проблемаларын үзәккә алган бу әсәрләрендә язучы кызыклы гына язмышлар үрнәгендә кеше шәхесе формалашуына хезмәт һәм эшчеләр коллективының хәлиткеч йогынтысы турында сөйли.

Ә. Бикчәнтәеваның балалар өчен кыска-кыска кызыклы хикәяләре дә бар. Бу жанрда аның «Хужа Насретдин балалар янында» дигән хикәяләр циклы аеруча яратып укыла. Фольклор герое Хужа Насретдинның мәзәклеген, тапкырлыгын, изге күңеллелеген автор балалар тормышы материалында шактый уңышлы итеп ачуга ирешә.

Ә. Бикчәнтәева татар балалар әдәбияты өлкәсендәге хезмәтләре өчен 1983 елда КПСС өлкә комитеты һәм Татарстан АССР Министрлар Советының Мактау грамотасы белән бүләкләнде.

Ә. Бикчәнтәева — 1958 елдан СССР Язучылар союзы члены.

Творчество

• Сборники стихов для детей:
  • «БҮЛӘК (Подарок)» Казань, Татгосиздат, 1940
  • «БАКЧА ГӨЛЛӘРЕ (Садовые цветы)» Казань, Татгосиздат, 1949
  • «ДӘҮ ӘНИЕМ (Моя бабушка)» Казань, Татгосиздат, 1952
  • «БҮГЕН ҺӘМ ИРТӘГӘ (Сегодня и завтра)» Казань, Татгосиздат, 1954, Таткнигоиздат, 1960
  • «ДАЧАДА (На даче)» Казань, Татгосиздат, 1954, 1956
  • «КҮҢЕЛЛЕ СӨЙЛӘШҮЛӘР (Весёлые рассказы)» Сказки, Казань, Татгосиздат, 1955
  • «ХУҖА НАСРЕТДИН БАЛАЛАР ЯНЫНДА (Ходжа Насретдин с детьми)» Шутки, сказки и загадки, Казань, Татгосиздат, 1956
  • «БЕРЕНЧЕ ЧӘЧӘКЛӘР (Первые цветы)» Казань, Таткнигоиздат, 1960
  • «БАЛАЛАР БАКЧАСЫ (Детский садик)» Казань, Таткнигоиздат, 1960
  • «ЯЗ БҮЛӘКЛӘРЕ (Весенние Подарки)» Казань, Таткнигоиздат, 1962
  • «ӘЛФИЯ АЛЪЯПКЫЧЛАРЫ (Передники Альфии)» Казань, Таткнигоиздат, 1962
  • «ФӘРИДӘКӘЙ (Фаридашечка)» для дошколят (Художник Ф.Әхмәдиев) Казань, Таткнигоиздат, 1964
  • «ЙӨРИМ КҮЛ БУЙЛАРЫНДА (Гуляю вдоль озера)» Казань, Таткнигоиздат, 1968
  • «БЕЗ ӨМЕТ ЙОЛДЫЗЛАРЫ (Мы звёзды надежды)» Стихи и сказки, Казань, Таткнигоиздат, 1972
• Повести:
  • «АНА ЙӨРӘГЕ (Сердце матери)» Казань, Таткнигоиздат, 1959
    • Рецензия: Ш.Ибәтов «БАЛАЛАР ӨЧЕН ЯҢА ПОВЕСТЬ (Новая повесть для детей)» «Советская литература», 1959, № 9
  • «МИН АҢЛЫЙМ СИНЕ (Я тебя понимаю)» Казань, Таткнигоиздат, 1966
• Сборник рассказов «МИНЕМ ТАНЫШЛАРЫМ (Мои знакомые)» (1983)
• «САЙЛАНМА ӘСӘРЛӘР (Избранные произведения)» Казань, Таткнигоиздат, 1963
• «ШИНЕЛЬ», стихи Казань, Татгосиздат, 1947
• «МИНЕМ ТАНЫШЛАРЫМ (Мои знакомые)» Повесть, сказки, стихи, Казань, Таткнигоиздат, 1983
• Песни, в том числе композитора Энвера Бакирова:
  • «БЕРЕНЧЕ ЯҢГЫР (Первый дождь)»
  • «ДӘҮ ӘНИЕМ (Моя бабушка)»

Источники

• Татарский энциклопедический словарь. Казань, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1998
• Тәрҗеманов Җ. Тылсымлы китаплар язучы апа.— Кит.: Тәрҗеманов Ж. Ян, йолдызым, ян! — Казан: Таткитнәшр., 1966, 97—100 б.
• Кукушкин Р. Канатлы дөнья.— Казан: Таткитнәшр., 1984.—184 б. 2500. 9. Бикчәнтәева турында 84—94 б.
• Ихсанова Л. Балаларның якын дусты.— Соц. Татарстан, 1963, 26 янв.
• Зәйнәшева Г. Шагыйрә, язучы, киңәшче.— Татарстан яшьләре, 1963, 23 янв.
• Шәрәфетдинов Г. Әсәрләрен укып үстек.— Татарстан яшьләре, 1973, 11 янв.
• Әминә Бикчәнтәева.— Сов. мәктәбе, 1975, № 3, 31 б.
• Ихсанова Л. Күңел матурлыгы.— Соц. Татарстан, 1983, 26 янв.
• Тәрҗеманов Җ. Чәчкә кебек матур һәм хуш исле...— Ялкын, 1983, № 1, 6 б.
• Шәрәрәфи Г. Күңелләрдәге эзләр.— Азат хатын, 1982, № 12, 8—9 б.
• Мударрис Ш. Друг самых маленьких: А. Бикчантаевой 50 лет.— Сов. Татария, 1963, 26 янв.